जनकपुरधाम, कात्तिक १४ गते । ‘उज्जवल भविष्य लेडमुक्तबाट आरम्भ’ नाराका साथ लेडको विषबाट बचावटका लागि १२ औं अन्तर्राष्ट्रिय सप्ताह २०२४ मनाइएको छ । अन्तराष्ट्रिय सप्ताहको अवसरमा कोशी प्रदेशको विराटनगरमा जनस्वास्थ्य तथा वातावरण प्रवर्धन केन्द्र (सेफेड) द्वारा कार्यशाला गोष्ठी समेत सम्पन्न गरिएको छ ।
कोशी प्रदेश, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्रालय र स्वास्थ्य मन्त्रालय बिराटनगरको समन्वय र नेपाल सरकार स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय, राष्ट्रिय स्वास्थ्य शिक्षा, सूचना तथा सञ्चार केन्द्र तथा विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) कन्ट्री अफिस नेपालको सहयोगमा सो कार्यशाला गोष्ठी सम्पन्न भएको हो ।
जिल्ला समन्वय समिति मोरङका प्रमुख अजम्बर राईको अध्यक्षता र सघिय स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका अतिरिक्त सचिव डा. टंक प्रसाद बाराकोटीज्यूको प्रमुख आतिथ्यतामा सम्पन्न सो कार्यशाला गोष्ठीमा वक्ताहरुले पेन्ट्समा लेड (सिसा) बारे नेपाल सरकारको मापदण्डको प्रभावकारी कार्यान्वयन बारे जोड दिएका छन् ।
कार्यक्रममा सेफेडका कार्यकारी निर्देशक तथा वातावरण वैज्ञानिक रामचरित्र साहले कार्यक्रमको लक्ष्य र उद्देश्यमाथि प्रकाश पार्नुका साथै पेन्टमा सिसा र यससँग सम्बन्धित प्रभावहरूको बारेमा जानकारी दिदै नेपालमा मनाइने लेडको विषबाट बचावटका लागि अन्तर्राष्ट्रिय सप्ताहले गर्दै आएको क्रियाकलाप बारे जानकारी गराएका थिए ।
प्रत्येक नेपाली घर फर्निचर, स्कूल, खेलमैदान आदि रङगाउने पेन्ट्स, हरेक भान्सामा व्यापक रुपमा प्रयोग हुने बेसारजस्ता मसलामा, तथा अन्य दैनिक उपभोग्य वस्तुहरू जस्तै कस्मेटिक्स, चाउचाउ, आयुर्वेदिक औषधि, कृत्रिम गहना, लेड एसिड ब्याट्री, इलेक्ट्रोनिक फोहरमा सिसाको स्रोत लाई कम गर्न र÷वा उनमुलन गर्नको लागी नियमित बजार तथा उद्योग अनुगमनमार्फत पेन्टमा लेडको मापदण्डलाई प्रभावकारी रुपमा कार्यान्वयन गर्न सबै सरकारी प्रतिनिधि, अतिथि तथा सरोकारवालाहरूले आ–आफ्नो भूमिका निर्वाह गर्नुपर्ने वातावरण वैज्ञानिक साहले माग गरेको थियो ।
ब्यावसायीहरूको सामाजिक उत्तरदायित्व अभिवृद्धि, व्यापक जनचेतना र उपभोक्ता सचेतना अभिवृद्धि गर्ने, राष्ट्रिय ब्लड लेड लेभल स्क्रिनिङ नीति अवलम्बन, नेपालका प्रत्येक प्रदेशमा रहेका सबै नेपाली बालबालिका हरुको रगतमा लेड परीक्षण का लागि प्रयोगशाला जस्ता आवश्यक पूर्वाधारको विकास गर्ने, त्यस्ता परीक्षण केन्द्रहरूको सहज सञ्चालनका लागि आवश्यक तालिम प्राप्त जनशक्ति र पर्याप्त वार्षिक बजेटको विनियोजन गर्न माग समेत उनले गरेका थिए ।
प्रदेश सरकार पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्रालय, स्वास्थ्य मन्त्रालय र उद्योग, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयहरुले निरन्तर बजार र उद्योग अनुगमन गर्ने र सो को लागि आवश्यक संस्थागत क्षमता अभिवृद्धि गर्दै जाने प्रतिबद्धता जनाएका छन् ।
सो अवसरमा कोशी प्रदेश, प्रयटन, वन तथा वातावरण मन्त्रालयका सचिव डा. विशाल घिमिरे, उद्योग, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयका सचिव डा. लेखराज दाहाल, भन्सार अधिकृत, नेपाल सरकार, राष्ट्रिय स्वास्थ्य शिक्षा, सुचना तथा सञ्चार केन्द्रका बरिष्ठ स्वास्थ्य शिक्षा प्रशासक डा. भक्त केसि, नेपालका लागि डब्लुएचओका कन्ट्री अफिसका प्रतिनिधि राजाराम पोटे श्रेष्ठ, नेपाल उद्योग वाणिज्य संघ बिराटनगर, उद्योग व्यावसाय सघ, नेपाल घरेलु तथा साना उद्योग संघ, विभिन्न पेन्ट्स उद्योगका प्रतिनिधीहरु, उपभोक्ता अधिकार संरक्षण मञ्च लगायतका प्रतिनिधिको उपस्थिति रहेको थियो ।
सेफेडले हालै २० वटा विभिन्न ब्राण्ड र कम्पनीका पेन्ट्सको गरेको अध्ययन अनुसार २ लाख पिपिएमभन्दा बढी लेड प्रयोग भएका पेन्ट्स नेपाली बजारमा पाइरहेको छ । ती अध्ययन प्रतिवेदन अनुसार ५५ प्रतिशत (२० मध्ये ११) नेपाली पेन्ट्सहरुले सरकारी मापदण्ड ९० पि.पि.एम. लाई परीपालना गरेको छ भने ९० प्रतिशत (११ मध्ये १०) नमुनामा त ५० पि.पि.एम.पनि कम लेड पाईएको सुखद पक्ष हुदा हुदै ४५ प्रतिशत (२० मध्ये ९ वटा) मा मापदण्ड भन्दा अधिक लेड पाइएको छ ।
सबैभन्दा बढी २ लाख १३ हजार ८८१ पि.पि.एम. सम्म लेड पाईएको छ । कोशी प्रदेशबाट यस अध्ययनमा समावेश गरिएका ७५ प्रतिशत (४ मध्ये ३) पेन्टनमूनाले ९० पि.पि.एम.भन्दा बढी लेड पाइएको छ ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनको पछिल्लो तथ्याङ्क अनुसार सन् २०१९ मा विश्वमा २० लाखभन्दा बढी मानिसको मृत्यु रसायनिक पदार्थका कारण भएको छ । लेडको सम्पर्क बाट यी मृत्युहरूमध्ये लगभग आधाको लागि जिम्मेवार ठहराइयो । यसको अतिरिक्त, लेडको सम्पर्कबाट विश्वव्यापी रूपमा अशक्तता, इडियोपैथिक बौद्धिक अक्षमता, हृदय रोग, क्रोनिक मृगौला रोग बढेको छ ।
अर्को अध्ययन अनुसार सन् २०१९ मा ५ वर्षभन्दा कम उमेरका बालबालिकाले ७६ करोड ५० लाख आईक्यू पोइन्ट गुमाएका थिए भने ५ हजार ५ सय ४५ हजार वयस्कको मृत्यु लेडको सम्पर्कमा आएको कारण भएको थियो । ७२ करोड ९० लाख आईक्यू पोइन्ट (कुल विश्वव्यापी आईक्यू हानिको ९५.३ प्रतिशत) र ५० लाखभन्दा बढीको लेडको सम्पर्क आएको कारण हुने कार्डियोभास्कुलर रोगबाट मृत्यु निम्न तथा मध्यम आय भएका देशहरूमा भएको थियो ।
यो विषयमा आफ्नो प्रतिक्रिया दिनुहोस् !